Chè Shan Tuyết cổ thụ là một loại thức uống quý hiếm được thiên nhiên ban tặng. Loại trà này có nguồn gốc từ rất lâu đời, tuổi thọ tính bằng 100 năm. Nhiều cây sống gần nửa thế kỷ. Không chỉ đặc biệt ở vẻ bề ngoài, trà Shan Tuyết cổ thụ có rất nhiều điểm độc đáo trong hương vị và cách thưởng thức. Cùng tìm hiểu nguồn gốc, quy trình sản xuất và vùng miền nào có loại đặc sản thơm ngon nổi tiếng này với Hà Giang Foods!
Chè shan tuyết cổ thụ vùng nào ngon nhất?
Nguồn gốc của chè shan tuyết cổ thụ
Chè Shan Tuyết cổ thụ hay thường được gọi là chè tuyết san là một loại chè thuộc dòng trà xanh. Cây trà tuyết san này sinh sống ở những vùng núi cao khu vực Đông Bắc của Việt Nam. Chúng sống ở độ cao 1000m-1800m so với mực nước biển. Loại cây này có sức sống mãnh liệt, chịu được khí hậu khắc nghiệt, ngay cả nhiệt giảm thấp, tuyết rơi.
Chẳng ai biết chính xác từ khi nào, cây chè đã bén rễ, trưởng thành rồi trở thành cổ thụ trên dãy núi Tây Côn Lĩnh. Cây tuổi ít cũng trên trăm năm, cây nhiều tuổi tới hơn ba trăm năm. Búp non vẫn lên xanh trên những thân cây xù xì, trắng mốc. Rễ cây bám chắc trên các sườn núi cheo leo, tạo nên hình ảnh vườn chè cổ thụ độc đáo khó quên.
Quan sát kỹ, bề mặt lá trà Shan Tuyết cổ thụ có một lớp lông tơ trắng như tuyết phủ bên ngoài. Điểm đặc biệt của loại chè này là cây mọc tự nhiên, không có sự tác động của phân bón, hóa chất hay con người. Vì thế, trà Shan Tuyết được ví là thức uống do thiên nhiên ban tặng vì sức khỏe con người. Từ năm 2022 cây chè shan tuyết cổ thụ Hà Giang được công nhận là cây di sản Việt Nam.
Chè Shan Tuyết cổ thụ ở đâu ngon và chất lượng nhất?
Bạn là người có sở trường thưởng thức hương vị của trà shan tuyết. Tuy nhiên vẫn chưa biết được nguồn gốc của trà đến từ đâu? Nhiều nguồn tin cho rằng loại trà này xuất xứ từ Trung Quốc. Một số khác đưa tin do nhập từ phương Tây. Thực tế hiện nay, cây trà Shan Tuyết có ở hơn 10 tỉnh khu vực phía Bắc của Việt Nam. Nhiều nhất phải kể đến như Suối Giàng – Yên Bái, Tà Xùa – Sơn La, Tả Thàng – Lào Cai, Điện Biên, Hòa Bình và Phìn Hồ – Hà Giang…. Xét về độ nổi tiếng và thơm ngon, chất lượng nhất đó là trà Shan Tuyết Hà Giang. Hương vị trà nơi này cực kỳ thanh khiết, thơm ngọt nhẹ nhàng, thoang thoảng chút hương vị núi rừng từ mùi khói bếp.
Cây chè shan tuyết cổ thụ tại thôn Cao Bành – xã Phương Thiện – TP Hà Giang
Quy trình sản xuất chè shan tuyết cổ thụ
Loại trà Shan Tuyết trở thành đặc sản mang niềm tự hào của người dân Đông Bắc không chỉ nhờ nguyên liệu sạch mà còn nhờ quy trình sản xuất thủ công của đồng bào dân tộc ở đây.
Bước 1: Thu hái lá trà
Cây chè shan tuyết một năm cho thu hoạch 4 vụ. Chè vụ xuân được thu hoạch khoảng tháng 3-4 là chè ngon nhất. Muốn có được những mẻ chè ngon, người dân nơi đây thường thức dậy sớm, hái chè buổi sáng sớm khi sương mù bao phủ, lúc này lá chè mới đạt độ ngon nhất định. Lá trà Shan Tuyết được lựa chọn là những búp non chất lượng nhất. Sau khi thu hái về, trà sẽ được phân loại rõ ràng như tôm một lá, tôm hai lá, trà vàng…
Bước 2: Làm khô trà bằng cách sao hoặc sấy
Việc làm khô lá trà có thể thực hiện thủ công bằng cách sao bằng chảo gang trên bếp củi. Tuy nhiên với số lượng lớn phải sử dụng lò sấy. Thời gian sấy thường không quá 10 tiếng, độ dày của mỗi xếp trà không quá 20cm và nhiệt độ không vượt quá 25 độ để giữ được hương vị nguyên bản của trà. Sau đó, trà mới tiếp tục được rải mỏng và sấy ở nhiệt độ 95-105 độ C trong 30 phút.
Bước 3: Vò trà
Sau khi sấy khô, bàn dùng tay vò để làm tơi những lá trà vón cục. Thực hiện vò thủ công 2 lần, mỗi lần từ 10-20 phút. Trà Shan Tuyết thành phẩm đẹp nhất là những búp trà xoăn nhẹ, vừa phải.
Bước 4: Bảo quản và đóng gói
Sau khi hoàn tất các bước sơ chế kể trên, chè sẽ được đổ ra các thùng gỗ trước khi đem đi đóng gói. Thùng gỗ tránh không khí làm trà bị ẩm. Hiện nay, trà Shan Tuyết thường được đóng gói trong các túi zip, hút chân không. Đây là cách đóng gói có thể bảo quản trà tốt nhất, tránh bị ẩm làm trà mất đi hương vị thơm ngon.
Cách pha trà ngon chuẩn vị
Thưởng thức tách trà ngon chuẩn vị
Muốn thưởng thức tách trà ngon, phụ thuộc vào nguồn nước uống của bạn. Đồng bào nơi đây dùng nước nguồn, nước mạch chảy từ các khe núi đun sôi để hãm trà. Đun nước sôi đổ vào ấm đã có trà, tráng qua một lượt để cánh chè giãn ra, loại bỏ chút bụi còn sót lại. Bật nước sôi thật già, đổ đầy vào ấm trà rồi đậy nắp chờ khoảng 5 phút. Ấm pha trà phải chọn loại sứ nung già lửa sẽ có hương thơm đúng vị.
Nhấp chén trà sóng sánh màu vàng như màu mật ong pha loãng. Điều đặc biệt nhất của trà Shan Tuyết cổ thụ là vị trà. Đầu tiên, bạn cảm thấy vị trà đắng nhẹ, thanh mát. Sau đó lan tỏa hương vị ngọt ngào tới say đắm. Nếu bạn để ý chén trà thật kỹ sẽ thấy lớp lông mao nhỏ li ti trong nước. Đây chính là điểm phân biệt giữa chè Shan Tuyết và các loại chè thông thường. Điểm đặc biệt nhất không loại nào có được.
Chè Shan Tuyết cổ thụ là đặc sản hiếm có khó tìm đến từ đỉnh cao Tây Côn Lĩnh. Loại trà này không chỉ thơm ngon, tốt cho sức khỏe mà còn cực kỳ tốt cho tâm trạng. Nhờ đó mà ngày càng nhiều người lựa chọn sử dụng trà thường xuyên hơn hiện nay.