Bãi đá cổ Nấm Dẩn có gì bí ẩn?

Bãi đá cổ Nấm Dẩn là một di sản cấp Quốc Gia. Bãi đá có địa chỉ tại huyện Xín Mần tỉnh Hà Giang. Nơi đây còn ẩn chứa nhiều bí ẩn về văn hóa và lịch sử chưa được giải mã. Cùng HaGiang Foods khám phá điểm đặc biệt và những điều kỳ thú xung quanh bãi đá cổ này nhé!

Bãi đá cổ Nấm Dẩn là di tích Quốc gia tại huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang

Giới thiệu tổng quan về bãi đá cổ Nấm Dẩn

Hà Giang địa danh được biết đến với phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ và nhiều điểm du lịch nổi tiếng. Ít ai biết rằng, ở Hà Giang có một bãi đá cổ với niên đại hàng nghìn năm. Tuy không có quy mô lớn như bãi đá cổ Sapa nhưng bãi đá cổ Nấm Dẩn có rất nhiều điều bí ẩn đang chờ được giải mã.

Bãi đá cổ tọa lạc trên thung lũng Nùng Ma Lù thuộc xã Nấm Dẩn, huyện Xín Mần. Vì thế người dân địa phương còn thường gọi với tên khác là bãi đá cổ Xín Mần. Bãi đá cổ được phát hiện năm 2004 bởi các nhà khoa học Viện Khảo cổ học và Bảo tàng Hà Giang. Đến năm 2006, 2007 lại phát hiện thêm một số di tích khác cũng trên địa bàn xã Nấm Dẩn.

Bãi đá bao gồm nhiều tảng đá lớn, nhỏ khác nhau. Những tảng đá với các hình thù và kích cỡ riêng biệt, không giống nhau. Trên mỗi tảng đá đều được khắc những hình thù kỳ lạ. Hiện nay vẫn chưa biết được nguồn gốc của bãi đá. Chưa phân tích được ý nghĩa chính xác của những hình thù trên các phiến đá này. Năm 2008, bãi đá đã được Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch xếp hạng là di tích cấp Quốc gia Việt Nam.

Truyền thuyết về bãi đá cổ Nấm Dẩn

Theo những người già trong làng kể lại, từ xưa tổ tiên người Nùng đã có tục thờ đá. Người xưa có quan niệm, đá và con người có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Đá không thể thiếu trong đời sống lao động và sinh hoạt văn hóa, tinh thần của con người. Người Nùng hiện nay vẫn còn một số lễ tế, thờ cúng liên quan tới Thần Đá.

Di tích có hình dáng giống một chiếc ghế ngồi

Đá cũng được coi là sự sống,có phần hồn, phần xác như con người. Thậm chí, đá còn có thể là nơi trú ngụ cho linh hồn con người. Người xưa khi chưa biết làm nhà ở thì họ đã biết coi các hang đá là nơi trú ngụ và chốn ăn ở của mình. Khi mất đi, họ được chôn chất trong những quan tài đá hoặc ngôi mộ đắp bằng đá. Chính bởi phong tục thờ đá và những tín ngưỡng về đá, nên người dân nơi đây không ai dám xâm phạm tới những phiến đá cổ này. Họ truyền tai nhau rằng khu bãi đá cổ chính là nơi cất giữ bí mật của các vị thần.

Bãi đá cổ Nấm Dẩn có gì đặc biệt?

Di tích bãi đá cổ Nấm Dẩn gồm rất nhiều tảng đá nằm rải rác trong khu vực thung lũng. Tập trung nhiều nhất ở dọc bờ suối Nậm Khoòng. Những tảng đá với hình thù đa dạng và độc đáo. Tảng đá giống như chiếc ghế ngồi, có tảng đá giống bàn cờ phẳng hay một tấm phản nằm. Điều đặc biệt nhất là 7 phiến đá lớn và 2 di tích cự thạch với niên đại từ 1000 đến 2000 năm. Trên các phiến đá và di tích cự thạch đều có những hình vẽ và chi tiết kỳ lạ mà đến nay các nhà khảo cổ học vẫn chưa giải thích được.

Di tích cự thạch thứ nhất là một tấm đá lớn có bề mặt phẳng giống như một tấm phản nằm. Phiến đá này dày khoảng 35 – 40cm, chiều dài từ 2,3 – 2,4m, rộng hơn 1m. Phiến đá vẫn giữ nguyên trạng thái phong hóa tự nhiên và không có sự gia công nhân tạo tác động.

Di tích cự thạch thứ hai nằm di tích thứ nhất khoảng 70m về phía Tây. Với bề mặt bóng, và nhẵn, phiến đá này có hình dáng giống như một mai rùa. Các nhà nghiên cứu cho rằng, di tích cự thạch có niên đại khoảng 2.000 năm. Đây là di tích rất hiếm ở Việt Nam.

Bên cạnh 2 di tích cự này này, Nấm Dẩn còn có nhiều phiến đá với hình thù đặc biệt. Trong đó phải kể đến hai phiến đá xếp kề nhau trông giống như một chiếc ghế tự nhiên. Rất có thể 2 phiến đá này được người cổ sắp xếp các vị trí có chủ đích để tạo nên hình thù độc đáo như vậy.

Di tích cự thạch thứ hai có hình dáng giống như mai rùa

Tại sao phiến đá có những hình vẽ kỳ lạ?

Cách khu di tích cự thạch khoảng gần 500m là khu bãi đá có hình vẽ chạm khắc cổ ở thôn Nấm Dẩn. Các hình vẽ chủ yếu là hoa văn và ký tự hình học. Nằm trong khu vực ruộng canh tác của bản làng người Mông, nên người dân gọi đây là “Nà Lai”, có nghĩa là “ruộng nhiều”. Với tổng số 79 hình, đây là nơi có những tảng đá được chạm khắc nhiều hình vẽ nhất. Theo thống kê, có 40 hình tròn, 2 hình chữ nhật, 1 hình vuông, 6 hình hồi văn hình vuông, 2 hình hồi văn hình tròn, 6 hình vạch khắc song song, 5 hình biểu tượng sinh thực khí nữ và nhiều hình thù kỳ lạ khác.

Các nhà khảo cổ còn phát hiện một số hình khắc kỳ lạ trông giống như người trong tư thế giơ hai tay, dang hai chân… Một số hình giống bàn chân người được khắc sâu vào đá với kích thước tương đương kích cỡ thật. Ngoài ra, trên các phiến đá còn có khoảng 80 lỗ vũm với đường kính trung bình từ 5 – 6cm được khoét sâu vào đá.

Giải mã bãi đá cổ

Từ năm 2004 đến nay có nhiều đoàn khảo cổ đến đây giải mã bãi đá cổ bí ẩn này. Dựa vào các hoa văn khắc trên đá, hầu hết các nhà khảo cổ cho rằng, mỗi hình vẽ đều mang một ý nghĩa về các tập tục văn hóa xa xưa. Với những ký tự khắc sâu trên đá, phải được đục bằng các dụng cụ kim loại. Bên cạnh đó thì các ký tự hình tròn lớn có lẽ đã được phác họa từ trước.

Xín Mần có nghệ thuật đục khắc đá từ cổ xưa, nhưng chưa xác định chính xác niên đại nào. Với dữ liệu lịch sử trên, đặc biệt là các ký tự liên quan đến tục thờ Thần Đá. Nên phỏng đoán rằng tổ tiên người Nùng xưa chính là chủ nhân của bãi đá cổ.

Bên cạnh đó nhiều nhà khảo cổ cũng có ý kiến cho rằng, đây có thể là khu đất thiêng. Có thể là khu thờ cúng thần linh, tổ tiên và các nhân vật lỗi lạc của cộng đồng dân cư. Cũng có thể là di tích mộ cổ của một vị thủ lĩnh tộc người khi xưa. Tuy nhiên tất cả những suy luận trên đều mang tính phỏng đoán. Chủ nhân của bãi đá này là ai vẫn chỉ là câu hỏi chưa có lời đáp.

Bãi đá cổ là nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hoá. Với những bí ẩn chưa được giải mã thì đây là tiềm năng, thế mạnh để phát triển du lịch. Địa chỉ này chắc chắn sẽ trở thành một địa điểm tham quan rất thú vị, hấp dẫn du khách.

Bãi đá cổ Nấm Dẩn di tích chưa được giải mã

Nên đến bãi đá cổ Nấm Dẩn vào thời điểm nào?

Bãi đá cổ Nấm Dẩn nằm rải rác trên cánh đồng của thung lũng Nùng Ma Lù, ngay cạnh dòng suối Nậm Khoòng. Tuy nhiên, đường đến khu vực bãi đá đều là lối mòn nhỏ. Để khám phá bãi đá an toàn, bạn cần lựa chọn thời điểm thích hợp. Bạn tham khảo những gợi ý của HaGiang Foods dưới đây để có chuyến đi an toàn nhé!

Thời điểm thích hợp nhất là từ tháng 11 đến tháng 3 hàng năm. Đây là lúc Hà Giang đang bước vào mùa khô, vì vậy đường đi khô ráo và dễ dàng di chuyển. Ngoài ra, đây cũng là lúc cảnh sắc của thung lũng này vào mùa đẹp nhất. Khoảng tháng 11,12 đến đây bạn sẽ được ngắm hoa tam giác mạch nở rộ. Sang đầu xuân, nơi đây lại được phủ trắng bởi sắc hoa mận rừng tuyệt đẹp.

Ngược lại, khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 8 là thời điểm bạn nên cân nhắc khi đến đây. Lúc này Hà Giang đang bước vào cao điểm của mùa mưa, vì thế nên đường đi sẽ trơn trượt. Có nhiều điểm sạt lở gây mất an toàn trong quá trình di chuyển.

Trên đây là một số thông tin về bãi đá cổ Nấm Dẩn. Nơi còn chứa đựng nhiều bí ẩn của lịch sử. Đây chắc chắn là một điểm đến hứa hẹn sẽ mang lại nhiều trải nghiệm lý thú trong chuyến hành trình khám phá Hà Giang của bạn. Chúc bạn có những chuyến đi vui vẻ và đáng nhớ bên cạnh những người thân yêu của mình.

Tiếp tục đọc