Mèn mén là gì

Mèn mén là gì? Cụm từ này chắc hẳn bạn đã từng nghe ở đâu? Cái tên nghe rất lạ và cũng là câu hỏi mà nhiều người quan tâm khi đến với Hà Giang. Vậy, mèn mén là gì? Ăn như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết sau nhé!

Mèn mén là gì?

Mèn mén là tên gọi một món ăn truyền thống đặc trưng của đồng bào dân tộc vùng núi phía Bắc. Món ăn này có nguồn gốc từ lâu đời, bắt nguồn từ thói quen, điều kiện sống trên núi cao của người dân tộc H’Mông ở nơi đây. Một món ăn được làm bằng ngô tẻ vàng đặc trưng của địa phương. Cứ sau mỗi mùa thu hoạch, bà con dân tộc H’Mông ở Hà Giang lại treo ngô trên hiên nhà hoặc phơi trên gác bếp, chờ khi ngô thật khô đem đi xay làm để làm mèn mén.

*Mèn mén từng được bình chọn là một trong 100 món ăn đặc sản Việt Nam được Hội kỷ lục gia Việt Nam, tổ chức kỷ lục Việt Nam xác nhận*

Tại sao mèn mén được gọi là món ăn truyền thống của người vùng cao?

Ẩm thực Hà Giang đa dạng phong phú. Mỗi dân tộc có một nét văn hóa ẩm thực đặc biệt. Có thể kể đến người dân tộc H’Mông ở các huyện vùng cao nguyên đá. Nơi đây, mèn mén là món ăn truyền thống, họ ăn quanh năm. Nói cách khác mèn mén giống như cơm của người miền xuôi.

Do đặc thù sống trên núi cao, địa hình chia cắt mạnh. Nơi chỉ có đá nhấp nhô, không thể trồng lúa nước. Người dân nơi đây sống bằng cây lương thực chính đó là cây ngô. Vì vậy, không biết từ bao giờ mà mèn mén đã trở thành món ăn không thể thiếu của người H’Mông. Đặc biệt trong những Lễ, Tết, ma chay, cưới hỏi,… mèn mén là món ăn không thể nào thiếu được trong mâm cơm dâng lên ông bà tổ tiên.

Mèn mén là gì? Ý nghĩa của món ăn này như thế nào?

Món ăn vô đơn giản, bình dị nhưng đã gợi nhắc về cội nguồn, về gốc tích và về sự khó khăn, vất vả. Mèn mén được dâng lên ông bà tổ tiên như lời cảm tạ về công ơn dưỡng dục, đồng thời cũng là báo cáo kết quả lao động của con cháu. Mèn mén là biểu tượng kiên cường của dân tộc H’Mông vùng núi đá Hà Giang.

Trong trái tim của những người con xa quê, hương vị thơm ngon của mèn mén đã đánh thức tình yêu quê hương của mỗi con người. Để rồi mỗi lần xa quê, hương vị này làm cho bao người cảm thấy yêu gia đình, quê hương, đất nước.

Món ăn này đã nuôi sống đồng bào H’Mông biết bao đời nay, biết bao thế hệ đã lớn lên nhờ mèn mén. Ngày nay, mèn mén vẫn là món ăn chính và truyền thống của bà con dân tộc người H’Mông ở Hà Giang.

Hiện nay, tại các buổi chợ phiên của vùng cao, mèn mèn được bán khá nhiều. Món ăn này trở thành đặc sản Hà Giang nổi tiếng khắp bốn phương. Nếu có dịp đến vùng cực Bắc của Tổ Quốc, bạn hãy thử và cảm nhận món ăn lạ miệng này nhé!

Cách làm mèn mén theo kiểu truyền thống

Theo kinh nghiệm làm mèn mén của người H’Mông, thì mèn mèn được làm hoàn toàn bằng ngô và cách cách chế biến cũng khá đơn giản. Tuy nhiên để làm ra món mèn mén cần rất nhiều công đoạn và sự cầu kỳ, tỉ mỉ. Đặc biệt phải có kinh nghiệm trong từng bước làm. Bạn cùng theo dõi các bước để tạo ra một món ăn đặc sản này nhé!

*Ngô tẻ là nguyên liệu chính để chế biến mèn mén*

Bước 1:

Chọn những hạt ngô mẩy đẹp, loại bỏ những hạt bị sâu, mốc rồi đem đi xay. Lý do món ăn này rất ngon vì người dân nơi đây thường xay ngô bằng cối đá truyền thống. Bởi vậy, công đoạn xay ngô được xem là vất vả nhất khi làm mèn mén. Phải xay thật nhỏ, thật nhuyễn thì khi làm mới ngon.

Bước 2:

Ngô xay xong được đem sàng sảy để bỏ mày và sạn. Sau đó đổ ra nia để trộn cùng một chút nước. Để tạo ra một hỗn hợp bột ngô mềm dẻo, thật ưng ý. Khi cho nước phải tính toán lượng nước vừa đủ, không để bột quá khô hay ướt quá. Nếu bột bị khô, khi hấp sẽ khó chín. Nếu bột ướt sẽ làm món ăn bị nhão, không ngon.

Bước 3

Hấp mèn mén phải hấp hai lần, để bột ngô chín thật đều. Người dân nơi đây sử dụng một chiếc chảo lớn cho 1/4 lượng nước sau đó đun sôi nước. Đặt một cái chõ cao để hấp cho chín.

Bước 4

Trong quá hấp xong lần thứ nhất, thì bạn đem bột ngô nhào đều và tiếp tục hấp. Thời gian hấp tùy theo từng loại ngô và số lượng bột ngô nhiều hay ít. Bạn hấp miễn sao bột ngô chín đều và dẻo là được.

Bước 5

Hấp lần thứ nhất bột ngô gần như đã chín và đổ ra mẹt, đợi bớt nóng sẽ được vò cho thật tơi. Lúc này bột ngô vẫn chưa chín hoàn toàn nên tiếp tục cho một lượng nước nhỏ để vò, nhào và tiếp tục để vào chõ để đồ lần hai.

Bước 6

Sau khoảng thời gian ngắn, lúc này mèn mén đã chín hoàn toàn. Có thể bắc ra, để nguội hoặc thưởng thức ngay khi nóng. Đặc biệt mèn mén ăn kèm với các loại rau, canh chua, đặc biệt là thắng cố là rất tuyệt vời. Mèn mén sử dụng trong ngày hoặc vài ngày. Là lương thực dự trữ khi đi nương, đi rừng.

*Thưởng thức hương vị mèn mén của người H’Mông trong từng sợi phở ngô*

Mua mèn mén ở đâu?

Khi bạn đã biết món đặc sản này và cách làm tỉ mỉ cẩn thận của người dân vùng cao. Thì giờ đây bạn sẽ tìm hiểu địa chỉ để thưởng thức món ăn lạ miệng này. Du lịch Hà Giang bạn nên đến các điểm chợ phiên hàng tuần. Đặc thù của các phiên chợ này chính là mỗi tuần chỉ họp một lần. HaGiang Foods sẽ liệt kê danh sách thời gian mở chợ phiên các xã của huyện Đồng Văn.

Chợ	Lịch họp chợ phiên
Đồng Văn	Sáng chủ nhật mỗi tuần.
Sủng Trái	Ngày Sửu và ngày Mùi mỗi tháng.
Lũng Phìn	Ngày Dần và ngày Thân mỗi tháng.
Phố Cáo	Ngày Thìn và ngày Tuất mỗi tháng.
Xà Phìn	Ngày Tỵ và ngày Hợi.
Sủng Là	Tuần sau họp lùi một ngày so với tuần trước đó.
Ma Lé	Ngày Tý và ngày Ngọ.
Lũng Cú	Ngày Mùi và ngày Sửu
Phó Bảng	Ngày Tý và ngày Ngọ

Hy vọng với bài viết này của HaGiang Foods sẽ giúp ích cho bạn hiểu được mèn mén là gì? Biết được ý nghĩa và giá trị của món ăn đối với người dân vùng núi cao. Đến Hà Giang hãy thưởng thức món ăn này và hãy theo dõi chúng tôi để hiểu hơn về các đặc sản Hà Giang bạn nhé!

Tiếp tục đọc