• Mắc khén là gì?

Mắc khén là loại gia vị quý hiếm được người dân tộc vùng cao như Thái, Mông, Dao… sử dụng từ ngàn đời. Khác với tiêu thông thường, hạt mắc khén có hương thơm nồng nàn, vị tê cay nhẹ nơi đầu lưỡi, mang lại trải nghiệm ẩm thực độc đáo, không thể nhầm lẫn.
Chỉ cần một chút mắc khén, món ăn của bạn sẽ bừng lên hương vị núi rừng thơm ngát, đầy hấp dẫn.

• Tại sao gọi mắc khén là “tiêu rừng”?

Mắc khén thuộc họ cam (Rutaceae), không cùng họ với hồ tiêu (Piperaceae), nhưng có hương vị cay tê và thơm nồng khá tương đồng với tiêu. Tuy nhiên, mắc khén không được trồng đại trà mà mọc hoàn toàn tự nhiên trong rừng núi như ở Điện Biên, Sơn La, Hà Giang… nên được gọi là “tiêu của rừng”.

• Vai trò của mắc khén trong ẩm thực Tây Bắc.

Mắc khén được xem là “linh hồn” của ẩm thực vùng cao Tây Bắc. Với hương thơm nồng ấm, vị cay tê độc đáo, mắc khén không chỉ là gia vị nêm nếm mà còn góp phần tạo nên bản sắc riêng biệt cho từng món ăn.

Trong các món nướng truyền thống như thịt trâu gác bếp, cá nướng, gà nướng, mắc khén là gia vị không thể thiếu giúp món ăn dậy mùi và đậm đà. Mắc khén cũng là thành phần chính của chẳm chéo – loại nước chấm “quốc dân” của người Thái, dùng để chấm xôi, thịt luộc, rau rừng…

Ngoài ra, người vùng cao còn dùng mắc khén để ướp cá, thịt khô, làm muối chấm hoặc nấu canh, bởi hương vị đặc trưng khó thay thế.

Không chỉ làm món ăn thêm ngon, mắc khén còn thể hiện sự kết nối giữa con người với núi rừng, giữa truyền thống và ẩm thực bản địa đặc sắc.

Cách rang mắc khén chuẩn

• Rang mắc khén: Cho mắc khén vào chảo nóng, đảo đều tay đến khi hạt thơm, hơi nổ nhẹ thì tắt bếp.

• Xay nhỏ: Dùng cối giã hoặc máy xay, rồi rắc lên món ăn, pha nước chấm.

• Ướp thịt, cá: Kết hợp mắc khén với các gia vị khác như ớt bột, muối, lá chanh để ướp nướng.

Cách ứng dụng Mắc khén trong ẩm thực:

• Ướp nướng: Dùng mắc khén cùng hạt dổi, thảo quả để ướp thịt nướng (trâu, bò, gà, cá) giúp món ăn thêm đậm đà, dậy mùi thơm đặc trưng.

• Pha nước chấm: Giã mắc khén cùng muối, ớt, chanh để làm nước chấm cho các món nướng, rau luộc, hoặc thịt luộc.

• Nêm canh, món kho: Cho một chút mắc khén vào món canh hoặc món kho để tạo độ thơm và vị tê đặc trưng.

• Chấm đồ luộc: Mắc khén là gia vị tuyệt vời để chấm cùng xôi, rau rừng hay các món luộc.